মানসিক চাপৰ পৰা নিজক ৰক্ষা কৰক

                               মানসিক চাপৰ পৰা আপোনাৰ মগজুক কেনেকৈ ৰক্ষা কৰিব 

আপুনি জানেনে মানসিক চাপৰ বাবে কিমান মানুহে প্ৰতিদিনে আত্মহত্যা কৰে । যদিও আত্মহত্যা এটা সমাধানৰ ৰাস্তা নহয় তথাপিও কিয় মানুহে  নিজৰ জীৱন শেষ কৰিবলৈও ভয় নকৰে । আপুনিও যদি মানসিক চাপত ভুগি আছে তেনেহলে এই লেখাটো আপোনাৰ বাবে । ইয়াত আমি কেনেকৈ আপুনি মানসিক চাপৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাব পাৰিব তাৰ বিষয়ে কোৱা হৈছে । ইয়াত উল্লেখ কৰা প্ৰতিটো কথাই গৱেষণাৰ  জৰিয়তে পোৱা কথা - 

 

 মানসিক চাপ ব্যৱস্থাপনাই মানসিক চাপৰ সৈতে জড়িত স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা হ্ৰাস কৰিব পাৰে, য’ত জ্ঞানমূলক সমস্যা আৰু এলঝেইমাৰ ৰোগ আৰু ডিমেনচিয়াৰ সম্ভাৱনা অধিক।

বহুত মানসিক চাপত পৰিলে অসংগঠিত আৰু পাহৰি যোৱা অনুভৱ কৰাটো অস্বাভাৱিক নহয়।  কিন্তু দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে মানসিক চাপে আচলতে আপোনাৰ মগজুক এনেদৰে সলনি কৰিব পাৰে যিয়ে আপোনাৰ স্মৃতিশক্তিৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়।

মেকলিন হাস্পতালৰ মুখ্য বৈজ্ঞানিক বিষয়া তথা হাৰ্ভাৰ্ড মেডিকেল স্কুলৰ মনোৰোগ চিকিৎসাৰ অধ্যাপক ডাঃ কেৰী ৰেছলাৰে কয় যে জীৱ-জন্তু আৰু মানুহ উভয়ৰে ওপৰত কৰা অধ্যয়নে যথেষ্ট স্পষ্টকৈ দেখুৱাইছে যে মানসিক চাপে মগজুৰ কাম-কাজ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে।বিজ্ঞানীসকলে গৱেষণাৰ পৰিৱেশত নিৰ্মিত বাস্তৱ জীৱনৰ মানসিক চাপ বা মানসিক চাপৰ সন্মুখীন হ’লে মগজুৱে তথ্য কেনেকৈ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰে তাৰ পৰিৱৰ্তন দেখা গৈছে। যিকোনো ধৰণৰ মানসিক চাপে জ্ঞান, মনোযোগ আৰু স্মৃতিশক্তিত বাধা দিয়ে।

মানসিক চাপ আৰু মগজু

 মানসিক চাপে চিন্তা আৰু স্মৃতিশক্তিত কিয় প্ৰভাৱ পেলায় সেই কথা বুজিবলৈ মগজুৱে কেনেকৈ কাম কৰে সেই বিষয়ে অলপ বুজাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।  ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে আপোনাৰ মগজু কেৱল এটা একক নহয়, বৰঞ্চ বিভিন্ন অংশৰ এটা গোট যিয়ে বিভিন্ন কাম কৰে।  গৱেষকসকলৰ মতে যেতিয়া আপোনাৰ মগজুৰ এটা অংশ নিয়োজিত হয়, তেতিয়া আপোনাৰ মগজুৰ আন অংশবোৰত নিজৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ কামবোৰ চম্ভালিবলৈ ইমান শক্তি নাথাকিবও পাৰে বুলি তেওঁ কয়।  উদাহৰণস্বৰূপে, যদি আপুনি কোনো বিপদজনক বা আৱেগিক পৰিস্থিতিত থাকে, তেন্তে এমিগডালাই (আপোনাৰ মগজুৰ সেই অংশ যিয়ে আপোনাৰ জীয়াই থকাৰ প্ৰবৃত্তিক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে) ঠাই ল’ব পাৰে, যাৰ ফলত আপোনাৰ মগজুৰ সেই অংশবোৰ এৰি যাব পাৰে যিবোৰে স্মৃতি জমা কৰাত সহায় কৰে।  ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে মগজুৱে নিজৰ সম্পদসমূহ শ্বাণ্ট কৰি আছে কাৰণ ই মেম’ৰী মোডত নহয়, ছাৰ্ভাইভেল মোডত আছে।  এই কাৰণেই আপুনি মানসিক চাপত থাকিলে অধিক পাহৰি যাব পাৰে বা আনকি আঘাতজনক পৰিঘটনাৰ সময়ত স্মৃতিশক্তিৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিব পাৰে।

 গোল্ডষ্টেইনে কয় যে কাৰোবাৰ জীৱনৰ কালছোৱাত কেতিয়া মানসিক চাপৰ সৃষ্টি হয় তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি মগজু আৰু শৰীৰত মানসিক চাপৰ প্ৰভাৱো বেলেগ বেলেগ হ’ব পাৰে।  যিবোৰ ভ্ৰুণৰ বিকাশ, যৌৱনকাল আৰু গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত বৃহৎ পৰিমাণে নিঃসৰণ হয় আৰু ৰজো নিবৃত্তিৰ সময়ত ক্ষয় হয় — মানসিক চাপে ব্যক্তিক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে তাত ভূমিকা ল’ব পাৰে।  “উদাহৰণস্বৰূপে, ৰজোনিবৃত্তিৰ পৰিৱৰ্তনৰ সময়ত গ’নাডাল হৰম’ন এষ্ট্ৰেডিঅ’ল হ্ৰাস পালে আমাৰ মগজুৱে মানসিক চাপৰ প্ৰতি কেনে প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰে তাৰ পৰিৱৰ্তন হ’ব পাৰে।”

ক্ষতিকাৰক মানসিক চাপৰ পৰা নিজকে ৰক্ষা কেনেকৈ কৰিব 

 মানসিক চাপৰ সৈতে ভালদৰে মোকাবিলা কৰিবলৈ, আপুনি কেনেকৈ ইয়াক আৰু বেয়া কৰি তোলা কাৰকসমূহ কম কৰিব পাৰে সেই বিষয়ে বিবেচনা কৰক।  ইয়াত কিছুমান টিপছ দিয়া হৈছে যিয়ে আপোনাক মানসিক চাপ ভালদৰে পৰিচালনা কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু আশাকৰোঁ ইয়াৰ দ্বাৰা আপোনাৰ মগজুত হ’ব পৰা কিছুমান ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱ প্ৰতিৰোধ কৰিব পাৰিব -

আপোনাৰ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত কিছু নিয়ন্ত্ৰণ স্থাপন কৰক- যিবোৰ বস্তু বাবে মানসিক চাপ বাহিচে সেইবোৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত মনোনিৱেশ কৰক।  হাৰ্ভাৰ্ড মেডিকেল স্কুলৰ মনোৰোগ চিকিৎসাৰ অধ্যাপক ডাঃ কেৰী ৰেছলাৰে কয় যে, “এটা ৰুটিন থকাটো বিকাশ আৰু স্বাস্থ্যৰ বাবে ভাল।

 ৰাতি ভালকৈ টোপনি লওক-

মানসিক চাপৰ ফলত টোপনিৰ অসুবিধা হ’ব পাৰে, আৰু তাৰ ফলত টোপনিৰ অভাৱে মানসিক চাপ আৰু বেছি বেয়া কৰি তুলিব পাৰে।  ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে টোপনিৰ অভাৱৰ ফলত মগজুৰ যিবোৰ অংশই উচ্চ ক্ৰমৰ কাম চম্ভালে, সেইবোৰে ভালদৰে কাম কৰে।  সুস্থ টোপনিৰ অভ্যাস থকাটোৱে  ইয়াক সহায় কৰিব পাৰে।  ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰতিদিনে একে সময়তে শুই উঠা আৰু সাৰ পোৱা, দুপৰীয়াৰ পিছত কেফেইন পৰিহাৰ কৰা, টোপনিৰ শিথিল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।

আপোনাৰ কামৰ বোজা পৰিচালনা কৰাত সহায়ক হোৱা কৌশল ব্যৱহাৰ কৰিলেও মানসিক চাপ হ্ৰাস পাব পাৰে।  উদাহৰণস্বৰূপে, প্ৰতিদিনে আপুনি সম্পন্ন কৰিবলগীয়া কামসমূহৰ এখন সুনিৰ্দিষ্ট তালিকা তৈয়াৰ কৰক।  এইদৰে আপোনাৰ কৰ্তব্যবোৰ আৱৰি ধৰা যেন নালাগিব।  তালিকা এখনে আপোনাক এটা স্পষ্ট শেষ বিন্দুও দিয়ে যাতে আপুনি কেতিয়া শেষ হ’ব সেয়া জানে।   এনেদৰে কামবোৰ ৰাখিলে মগজুত বোমাবৰ্ষণ হোৱাৰ অনুভৱ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।  ইয়াৰ উপৰিও ই আপোনাক কেতিয়া মানসিক চাপত পৰাৰ সম্ভাৱনা আছে সেই বিষয়েও ভৱিষ্যদ্বাণী কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

মানসিক চাপৰ প্ৰতি আপোনাৰ মনোভাৱ সলনি কৰক 

 ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে মানসিক চাপবিহীন জীৱনটো কেৱল অসম্ভৱই নহয়, সম্ভৱতঃ ই যথেষ্ট অনাকৰ্ষণীয়ও হ’ব — আচলতে এটা নিৰ্দিষ্ট মাত্ৰাৰ মানসিক চাপ বৃদ্ধিৰ বাবে সহায়ক।  গতিকে, কোনো মানসিক চাপৰ বাবে চেষ্টা নকৰি, মানসিক চাপৰ প্ৰতি সুস্থ সঁহাৰিৰ বাবে চেষ্টা কৰক।

দীৰ্ঘম্যাদী মগজুৰ পৰিৱৰ্তন

 ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে দীৰ্ঘদিনীয়া (স্থায়ী) মানসিক চাপে প্ৰকৃততে আপোনাৰ মগজুক পুনৰ তাঁৰ সংযোগ কৰিব পাৰে বুলি প্ৰমাণ পোৱা গৈছে।  বিজ্ঞানীসকলে জানিব পাৰিছে যে দীৰ্ঘদিন ধৰি মানসিক চাপৰ সন্মুখীন হোৱা প্ৰাণীবোৰৰ মগজুৰ উচ্চ ক্ৰমৰ কাম চম্ভালিব পৰা অংশত কম কাৰ্য্যকলাপ থাকে — যেনে, প্ৰিফ্ৰন্টেল কৰ্টেক্স — আৰু মগজুৰ আদিম অংশত অধিক কাৰ্যকলাপ থাকে যিবোৰ জীয়াই থকাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে, যেনে...  এমিগডালা।  শৰীৰৰ এটা অংশ ব্যায়াম কৰিলে আন এটা অংশ ব্যায়াম কৰিলে কি হ’ব তাৰ দৰেই।  যিটো অংশ সঘনাই সক্ৰিয় কৰা হৈছিল, সেই অংশটো শক্তিশালী হৈ উঠিছিল, আৰু যিটো অংশই কম মনোযোগ পাইছিল, সেই অংশটো দুৰ্বল হৈ পৰিছিল বুলি তেওঁ কয়।  মগজুত অবিৰত মানসিক চাপত থাকিলে এনেকুৱাই হোৱা যেন লাগে: ই মূলতঃ মগজুৰ ভাবুকি নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা অংশটো গঢ়ি তোলে আৰু অধিক জটিল চিন্তাৰ দায়িত্ব দিয়া মগজুৰ অংশটোৱে পিছফালৰ আসন লয়।

 ডাঃ ৰেছলাৰে কয় যে কিছুমান ক্ষেত্ৰত মগজুৰ এই পৰিৱৰ্তন উলটিব পৰা হ’ব পাৰে, কিন্তু আন কিছুমান ক্ষেত্ৰত উলটিবলৈ অধিক কঠিন হ’ব পাৰে, চাপৰ প্ৰকাৰ আৰু সময়ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি  শৈশৱৰ মানসিক চাপৰ অভিজ্ঞতাই বিকাশশীল মগজুৰ ওপৰত অধিক প্ৰভাৱ পেলোৱা যেন লাগে যদিও কিছুমান গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে যিসকল লোকে অতীতৰ শৈশৱৰ আঘাতৰ সন্মুখীন হৈ স্থিতিস্থাপকতা প্ৰদৰ্শন কৰে তেওঁলোকে আচলতে ক্ষতিপূৰণ দিবলৈ নতুন মগজুৰ ব্যৱস্থাৰ সৃষ্টি কৰা যেন লাগে।  তেওঁ কয় যে এই নতুন পথসমূহে জীৱনৰ আৰম্ভণিতে গঠিত মানসিক চাপৰ সৈতে জড়িত মগজুৰ পৰিৱৰ্তনসমূহ দূৰ কৰাত সহায় কৰে বুলি ভবা হয়।